In voor een dagje weg met cultuur? Ga naar hanzestad Zwolle en bezoek de expositie Ter Borch Thuis in Zwolle. Te zien tot en met 1 februari 2026 op verschillende locaties, zoals museum De Fundatie.
Ik mocht op uitnodiging van Visit Hanzesteden en Visit Zwolle deze expositie aan den lijve ervaren en was zeer positief verrast. Eerlijk gezegd had ik nog niet eerder van de kunstenaarsfamilie Ter Borch gehoord, terwijl hun werk toch wereldwijd in musea aan de wanden hangt. Deze kennisachterstand heb ik dubbel en dwars ingehaald door de toegankelijke en creatieve wijze waarop deze familie en haar werken worden gepresenteerd bij verschillende culturele hotspots in Zwolle. Het is dus zeker geen stoffig museumverhaal, maar een uitnodiging om te zien, te voelen, te horen en te ervaren. Wandel met me mee langs onderdelen van de expositie en beleef het vooral zelf.
Laat ik je even voorstellen aan de hoofdrolspelers van deze talentvolle familie uit de stad Zwolle: Gerard ter Borch ‘de Oude’, vader en mentor van zijn kinderen. Gerard ter Borch, ‘de Jonge’, van wie de zachte huidtexturen en subtiele gelaatsuitdrukkingen in zijn werken hem beroemd maakten. En zijn zussen en broers, waaronder Gesina en Moses, eveneens makers van schetsen en schilderijen. Gesina ter Borch speelde vroeger in leven een kleine bijrol, maar bij de ‘Ter Borch Thuis in Zwolle’ expositie, wordt zij, 4 eeuwen later geheel terecht, wél gezien. Zij hield dagboeken bij, tekende haar omgeving, observeerde het alledaagse leven en gaf kleine scènes weer met een nauwgezet en soms een beetje donker oog. Ze had namelijk een voorliefde voor het duistere, het mysterieuze.
Vader Ter Borch bewaarde nauwgezet tekeningen, stimuleerde experimenten, gaf lessen in licht en compositie en gaf zijn kinderen ook de ruimte om fouten te maken. Zijn culturele opvoeding resulteerde in prachtige werken van zijn nazaten.
Zoals ik al zei komt de familie Ter Borch op verschillende plekken in de stad tot leven. Ik bezocht twee van de drie plekken:
In het Academiehuis Grote Kerk Zwolle loopt de voorstelling ‘Gesina & Gezien worden”. Niet alleen een leuke woordspeling met de naam Gesina, maar ook een titel met een diepere betekenis. Gesina en haar werk werd immers amper gezien in haar tijd. Nu krijgt zij eindelijk een podium: met een tentoonstelling waarin haar ‘stem’, gevoelswereld en kunstenaarschap centraal staan. De expo in het Academiehuis Zwolle is totaal aan deze vrouw gewijd.
Hedendaagse kunstenaar en ontwerper Jasper Abels geeft met verschillende kunstvormen weer waar Gesina voor stond: met fashion (Gesina hield daarvan: je ziet haar in een zwarte dramatische jurk met in haar hand een zwarte schedel), digitale kunst met een poëtische film waarin vrouwen als Gesina hun gevoelswereld uiten, en kijkgaten in een wand, waarin je letterlijk en figuurlijk naar binnen gluurt. Dit alles in het mooie Hoogkoor van het Academiehuis.
In een ander deel van het Academiehuis, de Zuidbeuk, staat een stijlvolle baldakijn tent waarin je animatieopera Geesken kunt bekijken over het gevoelsleven van Gesina. Wim Trompert regisseerde deze. De muziek is van het muziekensemble Camerata Trajectina. Tickets voor deze 45 minuten durende opera komen/ zijn beschikbaar via de website van Academiehuis Grote Kerk.
Als je nog nooit in Museum de Fundatie geweest bent, moet je nu je kans grijpen. Het museum gebouw alleen al is een bijzonder architectonisch hoogstandje dat je gezien móet hebben. Een klassiek neoclassicistisch fundament (het oorspronkelijke Paleis van Justitie) met een trap en imposante pilaren aan de voorzijde met bovenop het dak een ovale zwevende koepel, die mij doet denken aan een soort science fiction ufo. In de volksmond vaak ‘de wolk’ genoemd. De architect van deze uitbreiding in 2013 is Hubert-Jan Henket. Je moet het maar aandurven. Mijn complimenten.
Terug naar het Ter Borch thema; In het museum worden ruim 70 werken op papier en 35 schilderijen van de familie geëxposeerd, afkomstig uit Nederlandse én internationale collecties. Struin door de kleurrijke en ruim opgezette zalen langs de schetsen en schilderijen van Gerard, Gesina en Moses. Zo zie je hoe zij een en hetzelfde tafereel bijvoorbeeld meerdere malen op verschillende wijzen schilderden en zo experimenteerden met allerlei technieken. Soms zie je dat de familieleden elkaar portretteerden, zodat we ze extra goed leren kennen. Ook leuk: een workshop ruimte waarin je zelf kunt tekenen, geïnspireerd door de familie. Bewonder de tekeningen die anderen maakten en aan de muur tentoongesteld zijn.
En dan is er nog Chourouk Hriech, wiens werk ’the 17th Heaven’ de muren van het trappenhuis van het museum siert. Zij heeft zich met haar muurkunst van zwart-wit illustraties laten inspireren door de huizen en oude gebouwen die te zien zijn in de kunstwerken van de Ter Borchs.
Ik heb dit museum nu niet zelf bezocht (Eliane wel en dat lees je hier), maar ook hier kun je je onderdompelen in het wel en wee van de familie. Hier ligt de focus op de gezinsbanden, huwelijk, zorg en overleven. Door interactieve presentaties ontdek je hoe het familieverhaal van de ter Borchs doorwerkt in het nu.
Kortom, Zwolle is de komende maanden één groot atelier.
De tentoonstelling ‘Ter Borch Thuis in Zwolle’ is op 6 september geopend door koning Willem-Alexander en loopt door tot 1 februari 2026. Genoeg tijd dus om dit najaar of de winter een kijkje te gaan nemen.
Academiehuis Grote Kerk is gratis toegankelijk tijdens openingstijden. De animatieopera kost € 6,- per persoon.
Museum de Fundatie kent entreeprijzen (€ 17,- voor een volwassene) en is met Cultureel Jongeren Pas voor niks te bezoeken. Bovendien is het museum iedere eerste vrijdagavond van de maand gratis open voor iedereen. Zie nadere info op de website van De Fundatie.
ANNO Stadsmuseum bezoek je conform reguliere tarieven (€ 9,50 voor een volwassen) en is met een museumkaart gratis. Meer info vind je hier.
Wil je een nachtje blijven slapen? Wist je dat in Zwolle het Boutique Hotel Pillows Ter Borch ook naar deze kunstenaarsfamilie vernoemd is? Lees hier de review over dit prachtige boutique hotel in Zwolle.
Combineer je museumbezoeken met een wandeling door het fotogenieke Zwolle met de Sassenstraat, bruggetjes, hofjes en werkelijk prachtige Jugendstil panden. Echt een heerlijke vriendelijke stad. Of maak een uitstapje naar het charmante hanzestadje Hasselt vlakbij. En neem het andere knusse hanzestadje Hattem meteen ook mee. Geniet aan het water en van smalle steegjes en leuke winkeltjes.
Ik wens je veel kunst- en hanzeplezier!
Dit blog is in samenwerking met Marketing Oost tot stand gekomen.
Dit vind je misschien ook leuk
0 reacties