Op uitnodiging van Visit Nijmegen dompelde ik me tijdens een stedentrip en meteen ook vriendinnentrip onder in de cultuur en historie van het Rijk van Nijmegen, zowel binnen als net buiten de stad. Als bijvangst pik ik, al rijdend op een elektrische chopper, ook nog fijne plekken in de natuur en langs het water mee. In deze blog mijn 15 tips van een wel heel boeiende en afwisselende tweedaagse ontdekkingstocht in en bij de oudste stad van Nederland.
We checken in bij apparthotel Oranjestaete in een statig en met sfeerlampjes verlicht herenhuis aan de Oranjesingel, aan de rand van het centrum van Nijmegen. De ontvangst is allerhartelijkst: we worden hoogstpersoonlijk naar de privé parkeerplaats achter het hotel geleid door Olle, een van de eigenaren. En hij is ook nog eens zo lief om de zwaarste koffer, want vrouwen op pad, naar boven te sjouwen. Het appartement waar we overnachten is zeer ruim en licht. Het heeft een woonkamer met open keuken, voorzien van afwas- en koffiemachine, en een erker die uitzicht heeft op de magnolia bloesem van de buren en de Singel. Er is nog een separate slaapkamer met tweepersoonsbed en een moderne badkamer met douche. Het voelt er meteen als een thuis. Dat wordt nog eens bevestigd door de fles wijn die voor ons is klaar staat. Proost!
Nijmegen kent een gevarieerd aanbod aan musea. Wij trappen onze duik in de historie van de stad af bij De Bastei. Dit rijksmonument is er de uitgelezen plek voor. De Bastei ligt aan de Waal in de 16e-eeuwse Stratemakerstoren en vertelt het verhaal van de rivier en de verdedigingswerken die hier al sinds de middeleeuwen de stad beschermden. Onze gids leidt ons langs de restanten van de oude vestingmuren en geeft gepassioneerd uitleg over de verschillende bouwfasen en functies die de bastei, een hoefijzervormig verdedigingswerk naar ontwerp van de Duitste kunstenaar Albrecht Dürer, ooit had.
Het museum heeft een sfeer die je meteen terugbrengt naar vroegere tijden. In 2018 werd het na een grondige renovatie en fusie van twee musea heropend. De manier waarop alles gepresenteerd wordt met uitlichting, begeleidende info, filmpjes, maquettes en interactie is erg geslaagd.
In een ander deel van het De Bastei vinden we de permanente tentoonstelling Oergrond die gaat gaat het over het ontstaan van het stuwwallenlandschap, zwerfstenen en dieren uit de ijstijd. Er is zelfs een in 1993 in het rivierengebied bij Bergharen gevonden mammoet schedel uit de IJstijd te bewonderen. Een unieke vondst. De natuur in de omgeving leren we kennen in de Schatkamer van de Natuur. We beleven hier hoe de rivier hier stad en natuur verbindt. Het gebouw van De Bastei is van buiten ook een interessante blikvanger aan de Waalkade. De zichtbare buitenste muren en toren zijn als een schil om het oorspronkelijke historische bouwwerk heen opgetrokken en zijn modern en strak vormgegeven. Toch verklappen ze door de vormen van het ontwerp dat het vroeger geen museum maar een vestingwerk was.
Als afronding van ons museumbezoek kijken we op het dakterras van restaurant Droom! vanaf een glazen balkon uit over de Waal met de kleurrijke karakteristieke bootjes in het haventje, de Waalbrug en de bedrijvigheid aan de Waalkade. Bij de voet van de brug kunnen we nog net het begin van natuurgebied de Gelderse Poort zien waar we later tijdens onze trip geruisloos doorheen zullen choppen.
Droom! Is stijlvol, met veel groen ingericht, en serveert onder andere heerlijke salades. Het wordt deels gerund door mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt. Zulke plekken hebben mij altijd een streepje voor. Vanwege het bijzondere uitzicht, de sfeer en de mensen een bezoekje waard dus.
Tijd voor wat beweging. Na een heerlijke lunch in Droom! nemen we de benenwagen en starten we onder toeziend oog van het beeld van Mariken van Nieumeghen vanaf de Citystore aan de Grote Markt een stadswandeling door het historisch hart van Nijmegen. Deze voert onder andere langs de ruïne van het Valkhof (de Barbarossa ruïne), de plek waar ooit het paleis van Karel de Grote stond. Ook slenteren we door het oudste winkelstraatje van Nederland (de Lange Hezelstraat) en de mysterieuze pittoreske steegjes rondom de Stevenskerk. Zo leren we over de geschiedenis en passeren we een aantal fotogenieke plekken aan en vlakbij de route.
Fotospots in Nijmegen
Een aantal spots zijn bijzonder fijn om te fotograferen. Mijn tips: de Valkhofruïne, het Besiendershuis met trapgevel, de Waag, de Lakenhal, het Sint-Stevenskerkhof, Papengas met de Sint-Jacobskapel en het witte pleintje met het Weeshuis er tegenover, de Anthonispoort, en natuurlijk het door Frank Boeijen zo mooi bezongen iconische Kronenburgerpark.
TIP: Bij de onlangs geopende Citystore Nijmegen laat je je inspireren door verhalen over Nijmegen en omgeving, Je kunt er informatie krijgen over de pareltjes van de stad én je laten verrassen door de unieke producten van lokale makers. Wij werden er rondgeleid door initiatiefnemer Bas die ons bijvoorbeeld het bijzondere aardewerk servies van Kleimegen liet zien, dat vervaardigd wordt met klei uit de Waal.
Tijdens onze stadswandeling nemen we een latte break in lunchcafé Philipse. Het cafeetje met fantastische nostalgische inrichting ligt verscholen naast de St. Stevenskerk in een van de authentieke Kanunniken huisjes die Nijmegen rijk is. Op de ouderwetse platenspeler draait een elpee met jaren 70 muziek op volle toeren. Aan de muur hangen vergeelde portretjes op het behang dat vroeger ook bij mijn opa en oma op de muur zat en het ruikt er heerijk naar zelfgemaakte taart. Puur genieten in de luwte van de kerk.
Op een steenworp afstand van ons hotel, midden in het centrum, dineren we in Arsenaal 1824. Het rijksmonument met rood met zwart gestreepte luiken is tussen 1820 en 1824 (vandaar de naam) gebouwd en dat jaar geopend als artillerie- of tuighuis op de plaats van het voormalige kloostercomplex Mariënburg. Het kende daarna nog allerlei bestemmingen. Nu is het aan een zijde een grand café en aan de andere zijde een restaurant waar het sfeervol toeven is onder de hoge plafonds. Ik bestel een Oosters en mijn vriendin een Mediterraan gerecht, die ons beide meer dan prima smaken. Altijd fijn: het Arsenaal 1824 is iedere dag geopend.
De tweede dag trekken we de stad uit en gaan we op ontdekkingstocht naar nog meer historisch schoon. Het zijn in mijn ogen verborgen parels, want ik hoorde van beide plekken nog niet eerder: Kasteel Doornenburg en Fort Pannerden. Bij Hop & Go Nijmegen krijgen we een ludiek vervoersmiddel mee: elektronische e-choppers. Denk bij het model aan een mix van een traditionele chopper en een scooter. Doordat de choppers elektrisch zijn zullen we op milieuvriendelijke wijze, want geen uitlaatgassen en herrie, over de paden in de natuur zoeven zonder broedende vogels en grazende runderen te storen. Na het opzoeken van de geschikte route voor een bezoek aan het kasteel en het fort (de HG 103 dag-tour van Hop en Go) op de Komoot app en gewapend met een retro helm, rijden we de drukke straat uit. Op weg naar rustiger oorden. Door de brede banden voelt het ritje al snel heel stabiel en dus veilig en relaxed.
Op VisitNijmegen.com staan 50 andere mooie fietsroutes in de omgeving van Nijmegen die variëren in aantal kilometers. Het fysieke fietsrouteboekje met 16 routes is op te halen in de Citystore.
Let op: Mocht je in je route met veerpontjes water moeten oversteken, en die kans is groot want de Rijn en Nederrijn, de Waal, de Maas en het Pannerdensch Kanaal kronkelen als een ‘blauwe’ draad door het landschap van het Rijk van Nijmegen, check dan even voordat je gaat of de veerpontjes ook daadwerkelijk varen. Vanaf 1 april tot 31 augustus zijn de meeste wel in bedrijf, maar je wil niet voor verrassingen staan.
Onze route leidt ons door de Gelderse Poort en de Ooijpolder. We rijden afwisselend over de dijk met weidse uitzichten en over hobbelige laantjes met ontluikende bloesembomen.
Stap af bij de Ooysedijk, vlak voor gehucht Tiengeboden, en geniet aan de waterkant van de bootjes en de weerspiegeling van de bomen in het water van de Oude Waal. Dit is misschien wel een van de mooiste fotogenieke plekken van het gebied. Zeker als je er komt met zonsopkomst of zonsondergang.
Bij een vogelhut spot ik twee ooievaars in de lucht. Even later, als ik bij huiskamercafé Oortjeshekken in de Ooijpolder een ooievaarkoppel op het grote nest ‘in de achtertuin’ zie zitten, realiseer ik me dat ik waarschijnlijk deze twee knapperds heb zien vliegen, op zoek naar voedsel voor de kleintjes. Het eeuwenoude Oortjeshekken is een gezellige stop op doorreis naar kasteel Doornenburg.
Hierna volgen we het water weer richting Millingen aan de Rijn en nemen we de veerpont van veerdienst Millingen Pannerden. Aan de overkant vervolgen we onze weg in omgekeerde richting, westwaarts, en stappen we nog een keer op de pont van Veerdienst Doornenburg Pannerden om bij het kasteel te kunnen komen. De overtochten met de pontjes maken de totaalbeleving van deze choppertrip extra leuk.
In de uiterste uithoek van de Over Betuwe splitsen de Rijn en de Waal zich. Juist op deze plek staat Kasteel Doornenburg. De eerste vermelding hiervan dateert al uit het jaar 1295.
Dit robuuste middeleeuwse kasteel bestaat sinds de renovatie van 1947-1966 uit een hoofd- en voorburcht die met elkaar verbonden zijn door een houten brug. We wandelen een rondje om het kasteel heen en bewonderen het vanachter dikke oude boomstammen, een fruitgaard en een kudde schapen. In deze tijd van het jaar is het er helemaal niet druk.
Binnen in de voorburcht is het daarentegen gezellig vol in de knusse ruimte van de koffiekamer van Herberg Doornenburg. Hier kijken de geschilderde portretten van welgestelde baksteenfabrikanten toe hoe wij een overheerlijke brioche met zalm zo netjes mogelijk naar binnen werken. Buitenlucht en het nogal grillige lenteweer maakt hongerig. Zo blijkt.
De hoofdburcht is alleen toegankelijk via een rondleiding en helaas is er geen op onze bezoekdag. Moet ik toch nog eens terugkomen naar deze plek.
Bij UNESCO werelderfgoed Fort Pannerden, niet ver van kasteel Doornenburg gelegen, staat Martien al popelend op ons te wachten. Hij vertelt ons dat het fort het meeste oostelijke van de 60 stoere forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie is en dat hij in zijn jeugd vele ondeugende uurtjes al spelend doorbracht bij het fort. Nu vertelt hij met glunderende ogen en vol vuur de verhalen van het fort aan bezoekers.
Voordat de volgende fikse regenbui zich over ons uitstort turen we vanaf het uitzichtpunt bovenop naar de waterrijke omgeving. Het fort wordt als het ware omhelst door de rivieren Waal, Rijn en het Pannerdensch kanaal. We snappen meteen dat het, zo dicht ook bij de Duitse grens, zeer strategisch gelegen is.
In het fort woonden in de Eerste en Tweede oorlog honderden soldaten op een kluitje, die boven elkaar in hangmatten (om droog te blijven bij hoog water in het fort) probeerden de slaap te vatten. Martien geeft ons een demonstratie van hoe de kanonnen vroeger werkten aan de hand van een replica, een kanon dat minutieus door vrijwilligers is nagebouwd. We lopen langs muren vol foto’s van de strijders van weleer. Geregeld ontvangt Martien mensen die hem vertellen of ter plekke uitvinden dat een familielid hier ooit heeft gebivakkeerd en gestreden voor ons land. Dan wordt er wel eens een traantje gelaten. Het maakt ons stil en dankbaar voor het leven in vrijheid dat we nu kennen.
We choppen verder langs Gendt en Bemmel naar de grand finale van onze tocht: het kunstwerk “Het gezicht van Nijmegen”. Een gigantisch Romeins masker van Andreas Hetfeld op het mini-eilandje Veur-Lent, aan de voet van de Waalbrug.
Met mooi warm weer leggen studenten en andere inwoners hun badlaken neer op een van de strandjes of suppen op de kabbelende golfjes van de Waal. Als we door de ogen van het masker kijken zien we de skyline van Nijmegen liggen met de Waalkade en de Belvédère-toren als eyecatcher. Mooier en symbolischer kunnen we onze duik in het verleden van het Rijk van Nijmegen niet afsluiten. Dankjewel voor de uitnodiging Visit Nijmegen. We hebben met volle teugen genoten.
Eerder bezocht ik het Rijk van Nijmegen voor een reisreportage voor In Eigen Land magazine. Toen deed ik een aantal plekken aan die je ook zou kunnen invoegen in het tweedaagse programma van deze blog.
Veel plezier! Heb je aanvullende tips? Deel ze hieronder in de comments. Groeten! Simone
Eliane maakte ook al eens een stedentrip naar Nijmegen. Haar relaas met tips lees je hier.
Dit vind je misschien ook leuk
Grappig dat je bij de schilderijen in de herberg van kasteel Doornenburg vermeld dat het steenkool industrieelen zijn. Maar hier hebben we geen steenkool. Wel baksteenfabrikanten. misschien kun je de tekst nog een keer aanpassen.