Eind november ben ik op uitnodiging naar het noorden van Zweden gereisd. Op de bucketlist; het zien en fotograferen van het noorderlicht. Meer cameraspullen mee dan thermokleding, het is maar wat je nodig hebt. Met genoeg aandacht voor de plaatselijke schoonheden en cultuur.
De beste tijd om Lapland te bezoeken voor het Noorderlicht is december, januari, februari. Vanwege de ijskoude lucht heb je dan de grootste kans op heldere luchten. Voor prachtige sneeuwlandschappen kan je terecht
Onze gastheer, Magnus Winbjörk is ook professioneel fotograaf en verzorgt graag de meest uitgebreide reisjes in het allerhoogste puntje van Zweden. Puur hierom wist ik dat mijn reisgenoot (Marc, @higherscapes) en ik in de gelegenheid zouden komen om alle foto’s te schieten die we maar wilden. Bovendien ook nog eens met een goede portie tips en adviezen van onze ervaringsdeskundige. Daarnaast voel ik me vaak genoeg al schuldig als ik met ander reisgezelschap ben (familie, vriendin) en erg veel tijd wil nemen voor ‘het perfecte plaatje’. Dat gezegd hebbende, maakten we ook wel van alle mogelijkheden gebruik om alles tijdens ons korte bezoekje te ervaren.
Onze reis begon op 29 november, 3 uur ’s ochtends. Na twee snelbussen en een kort treinritje kwamen we aan op Schiphol, hopend op dat we onze vlucht via Stockholm Arlanda Airport naar Kiruna Airport zonder te veel hobbels zouden kunnen pakken. Eenmaal ingecheckt en klaar voor een dutje waren wij inmiddels gezellig gesetteld op de altijd-zo-comfortabele luchthaven-bankjes en bleven we maar geen actie waarnemen bij onze gate. Net toen de boarding time in zou gaan werden we geconfronteerd met een vertraging van onze vlucht door een flinke sneeuwstorm op Stockholm Airport. Fast forward 2 uur, en ons vliegtuig stond eindelijk aan de gate. Het enige probleem was dat onze overstap op Stockholm 1u45 was. Dikke pech, vliegtuig weg!
Gelukkig wisten we al dat dit een enigszins riskante overstap was, maar we hadden geen zin om meer te betalen of langer te moeten besteden aan onze reis richting het noorden, gezien de al korte duur van het bezoek. Daarom hadden we met Kiwi.com geboekt, die een ticket kon garanderen als je toch oponthoud zou hebben tijdens de reis. Er was nog net een SAS-vlucht die een half uur na aankomst zou vertrekken, maar Kiwi kreeg het niet meer voor elkaar om ons daar aan boord te krijgen. Onze enige optie was daardoor de late avondvlucht van 21:00 (die inmiddels €400,- p.p. zou hebben gekost). Aanradertje dus om via Kiwi.com te boeken. En ja, dat klopt, een mooie 10 uur om tijd te doden op de luchthaven. We vroegen onszelf af of we niet even een flitsbezoek aan Stockholm konden brengen of een beetje konden werken aan onze uurtjes gemiste nachtrust. Met de sneeuwwolken die in de lucht hingen en beseffende dat we al behoorlijk veel geluk hadden gehad met onze vervangende avondvlucht, vonden we het toch een beetje te riskant om een bezoek aan de stad te brengen. Gezien de afstand tussen Arlanda Airport en Stockholm zelf ben je toch een behoorlijke tijd bezig en je zou maar net opnieuw getroffen worden door een sneeuwstorm.
Afgelopen zomer was ik ook al in Stockholm geweest en heb ik kennis gemaakt met de heerlijke hamburgers van mAx. Enthousiast wist ik Marc te vertellen dat er ook een aantal restaurants op het vliegveld te vinden waren. De Hamburgäre van 13 Kronor (€1,20) zijn een werkelijke aanrader. Je zou verwachten dat het ongeveer het niveau van Mc Donalds zou moeten zijn, maar niets is anders waar. Ook voor vegetariërs bieden ze lekkere halloumi burgers aan. Verreweg het lekkerste en betaalbaarste voer op het vliegveld, wat mij betreft dan.. Nu zijn Marc en ik behoorlijk enthousiast te krijgen voor burgers, dus raad maar eens hoeveel we er in 1 dag hebben weten te eten!
De vertraging verkortte onze aanwezigheid in de poolcirkel, maar het had gelukkig ook wel een positieve keerzijde. Naast dat we iets energieker waren, zouden we nu ook een nachtvlucht hebben. Ongeveer een jaar geleden had ik een foto voorbij zien komen, die gemaakt was door een passagier waarbij hij goed de aurora borealis wist vast te leggen met een deel van de vliegtuigvleugel. Hopend op een zelfde mogelijkheid om zoiets unieks vast te leggen had ik vooraf al even goed bedacht hoe ik dan diezelfde foto zou moeten maken, gegeven dat er dan wel noorderlicht actief is. Ik zou een statief nodig hebben, mijn nekkussen zou om de lens heen kunnen, en daaromheen zelfs nog mijn jas, om het licht vanuit het vliegtuig niet te laten ‘lekken’ op het glas en kozijn. Deze twee factoren zijn behoorlijk belangrijk om het ideale eindresultaat te verkrijgen, dus neem vooral hetzelfde mee als je ook zoiets wilt vastleggen. Het statief opzetten was echter nog niet zo vanzelfsprekend, maar het lukte mij toch om een stabiele set up te bouwen, die dan wel een beetje ten koste van mijn comfort ging. Ook wist ik niet helemaal zeker wat het cabinepersoneel zou vinden van mijn hele constructie, dus ik probeerde de boel maar een beetje af te dekken met mijn jas. Maar ja, je moet wat over hebben voor het perfecte plaatje hè! Hierboven is het resultaat te zien. Ten tijde van het fotograferen kwamen er behoorlijk wat enthousiaste geluiden van onze stoelen, zoals je je kan voorstellen!
Eenmaal aangekomen op Kiruna Airport werden we opgewacht door onze gastheer, Magnus. Hij vertelde dat hij ons liever had opgepikt met de sneeuwscooter, maar wist niet hoe goed we ingepakt waren tegen de kou. Dit was vanwege het feit dat de rit met de auto een ruim uur zou zijn, en met de sneeuwscooter recht over alle meertjes en heuvels slechts 20 minuten. Lekker even een stukje omrijden dus, maar wel in alle comfort. Na een tijdje te hebben gereden zagen we uit het raam een sterk noorderlicht opzetten, dus besloten we de auto even langs de kant van de weg te zetten. Na een goede crash course te hebben gehad in het juiste cameragebruik bij zulke temperaturen en lichtverschijnselen, lukte het ons eigenlijk al direct om deze onderstaande plaatjes te schieten! Vooraf hadden Marc en ik wel met elkaar afgesproken om niet te veel door onze mooie cameraatjes te ‘leven’, maar om de hele ervaring ook echt goed door onze eigen ogen te blijven ervaren. Ik denk dat er wel 50 momenten waren gedurende dit tripje dat we elkaar even in de arm knepen, omdat het gewoon zo moeilijk te beseffen was wat we allemaal meemaakten.
De cabin waarin we verbleven stond op het terrein van onze gastheer, en hij runt het samen met zijn vrouw Elina sinds ongeveer een half jaar. Regelmatig ontvangen ze koppels die een huwelijksaanzoek plannen tijdens een noorderlicht moment, of juist onlangs getrouwde koppels. Vanwege Magnus’ grote hobby en deels professie (fotografie) ontvangt hij ook erg graag fotografen om samen diep de wildernis in te duiken op zoek naar die ene kleine Arctische vos. Gastvrijheid staat bij hun voorop, en daarom werden we rond middernacht erg hartelijk ontvangen door Elina. Ze had een aantal plaatselijke lekkernijen klaargezet, die we zeker wel konden gebruiken na zo’n barre tocht. Gezellig met Magnus en Elina aan de keukentafel besloten we om het noorderlicht niet verder na te jagen, maar een goede nachtrust te pakken voor de volgende dag. Het was inmiddels 2 uur ’s nachts en we besloten om half 8 te ontbijten zodat we vroeg de auto konden pakken naar een natuurpark genaamd ‘Stora Sjöfallet’, minstens een uur rijden. Hier wilden we natuurlijk eigenlijk het liefst zijn voordat alle rijke kleuren in de lucht zouden verschijnen, dus we moesten er wel vroeg bij zijn!
Het zonlicht is behoorlijk beperkt zo noordelijk, maar wij zaten net in de periode dat je in ieder geval nog wel een beetje zon te zien krijgt. Rond 10 uur verschijnt de zon aan de horizon (en dan ook maar net), en rond 12 uur houdt hij het wel weer voor gezien. Het geluk is hierbij wel dat de zon een haast evenwijdige beweging maakt aan de horizon, en heel erg lang voor en na de ‘zonuren’ voor wat licht zorgt. Normaal gesproken kennen we het ‘Golden hour’, maar rond begin december kan je het gewoon ‘Golden day’ noemen. Want man man man, wat een kleuren hebben wij daar ervaren zeg! Op weg naar het natuurpark kwamen we al langs een aantal zó ongelofelijk prachtige plekken, dat je je elke keer weer afvroeg: ‘Ok, gaan we nu uitstappen en dit fantastische beeld vastleggen, en onze tijd op de nóg mooiere plek beperken?’ Met de opeenvolging van belevenissen was het bijna alsof we in een roes zaten. Enfin, met de bovenstaande ‘Magnus Mobile’ reden we ongeveer anderhalf uur weg van een dorpje in the middle of nowhere, oftewel: we waren nu echt volledig van de gebaande paden.
Eenmaal aangekomen in Stora Sjöfallet zagen we dat er een flinke sneeuwbui aan zat te komen; snel handelen dus! Doe dat maar eens, met toch net wat onhandige handschoentjes de juiste lenzen-, statief- en cameracombinatie meepakken en samenvoegen. We doken snel richting het meer om de ijsstructuren vast te leggen met daarachter de intens gekleurde lucht. Door de in het beeld schuivende sneeuwwolk ontstond er eigenlijk een behoorlijk mooi diep contrast, wat misschien toch wel een van mijn favoriete foto’s mogelijk maakte. Zie bovenstaande foto’s. Daaronder staat een foto die slechts 5 minuten later is gemaakt. Ineens zaten we echt op de noordpool!
Traditioneel Zweeds kerstdiner
Magnus had ons vooraf al beloofd dat we op de terugweg een hapje zouden kunnen eten bij een restaurant dat was vernoemd naar het natuurpark en dat werd gerund door een vriend van hem. Er zou die avond een traditioneel Zweeds kerstdiner worden gehouden en daarvoor was de keuken al behoorlijk druk bezig om allemaal plaatselijke én typisch Zweedse lekkernijen klaar te maken. De restauranteigenaar vond het daarom wel een leuk idee om ons een grote zilveren schaal voor te schotelen met werkelijk alle lekkere dingen die ze al hadden klaarstaan.
Denk hierbij aan van die Zweedse soort knakworstjes die ze snijden als inktvisjes, de alom bekende Köttbullar (Zweedse balletjes), een aantal soorten Zweedse ham én een bepaald soort vis, verwant aan de zalm maar alleen voorkomend in wateren die nooit de 3 graden Celsius overschrijden, bereid op 2 manieren. Deze vis (de ‘Arctic Char’ / ‘Riddervis’) is in de rest van Europa eigenlijk alleen op kaarten van sterrenrestaurants te vinden, maar hier was het de gewoonste zaak van de wereld natuurlijk: zo uit het water geplukt! Zoals alle ervaringen was dit wederom overweldigend.. Zachter maar nóg smaakvoller dan zalm.
De terugweg zou tijdens een flinke sneeuwstorm geschieden, wat toch wel tot leuke plaatjes leidde. Onderweg zijn we nog snel even gestopt om een gigantische arend te fotografen die door Magnus werd gespot; kijk nou wat een beest!
Nadat we in het pikkedonker om 4 uur ’s middags thuis arriveerden, besloten we een klein dutje te doen om bij te komen van alle avonturen. Om 7 uur zou er een verrassingsmaaltijd voor ons klaarstaan. Ook al waren we flink uitgeput van de weinige slaap en de vele avonturen, dit was niet moeilijk om de wekker voor te zetten. Nou, moet je raden; de maaltijd betrof een elandvlees stoofpot! Wat was dit ongelofelijk lekker zeg, geserveerd met romige aardappelpuree en sylt lingon (ja, dat is die vossenbessenjam van de IKEA, maar dan nu de échte) en een heerlijk ‘Norrlands Ljus’ biertje. Als toetje kregen we ‘kaffeost med hjorton’: een soort dessert kaasje vergelijkbaar met Halloumi, wat de plaatselijke bevolking normaal gesproken in een kopje koffie zou dippen (koffie-kaas), maar wij geserveerd kregen met een jam van de illustere ‘cloudberries’. Dit zijn aan frambozen verwante besjes die eigenlijk niet zelf te kweken zijn, maar geplukt moeten worden van een aantal lastig vindbare kleine bosjes. Kortom, een unieke maaltijd die helemaal perfect aansloot bij de ervaring tot nu toe.
Vanwege de beperkte tijd dat we in Lapland zaten hadden Marc en ik de hoop om elke avond toch wel een goede portie noorderlicht mee te kunnen pakken. De avond begon helaas een beetje bewolkt, maar puur omdat we die foto’s zo graag wilden hebben, gingen we toch volledig bepakt de -15 graden Celcius in met al onze foto spulletjes. Vooraf was ik erg benieuwd naar hoe je goed met de toch wel gevoelige elektronica en lenzen omgaat in zulke temperaturen en met name ook temperatuurwisselingen. Omdat we een ervaringsdeskundige bezochten waren we wat dat betreft gelukkig in goede handen.
Fotografietip: geef vocht geen kans
Het belangrijkste is eigenlijk om bij zulke kou vocht geen kans te geven om bij de camera te komen. Bij -15 graden is het nog niet het grootste probleem, maar als het kouder wordt is zelfs een zucht adem op de camera al snel verantwoordelijk voor schade. Als je je materiaal goed droog hebt weten te houden in alle kou is het alsnog erg belangrijk om alles heel voorzichtig mee naar binnen te nemen. Het liefst eigenlijk in stapjes en anders heel strak in iets isolerends gewikkeld (jas, paar truien). Als je namelijk je camera direct van buiten mee naar binnen neemt, zal hij qua temperatuur nog flink onder nulpunt zijn. Als je zo’n groot temperatuurverschil hebt slaat de damp altijd snel neer op het voorwerp (denk maar aan een ijskoud biertje). Alleen in dit geval is de camera zo koud dat al het vocht direct weer bevriest. Prima als dit aan de buitenkant gebeurd, maar vooral intern wil je dit niet riskeren.
Dit keer gingen we zonder Magnus op pad. Hij kon maar niet begrijpen waarom we als idioten de kou in gingen zonder dat er Noorderlicht te zien was. Hij zou wel goed zijn telefoon in de gaten houden voor het geval het groene goedje toch aan de nachtlucht zou verschijnen. Na een beetje te hebben geëxperimenteerd met de bijzonder felle Olight Javelot Pro die ik had meegekregen, begon de bewolking toch wat uit te dunnen en noorderlicht te verschijnen! Vooraf had ik een redelijk lijstje gemaakt met foto’s die ik extreem graag zou maken gezien de unieke mogelijkheid. Daaronder viel de combinatie van sterrenlucht met Noorderlicht, mega felle zaklamp die een straal werpt en een sneeuwlandschap! Magnus was inmiddels al op de hoogte van het Noorderlicht en had zich intussen bij ons gevoegd om nog wat meer toffe plaatjes te maken samen.
Vooraf had ik namelijk met hem afgesproken om elkaar een beetje te helpen met het creëren van unieke beelden die ik goed op mijn boeken en social media kwijt kon en die Magnus goed zou kunnen gebruiken voor de marketing van zijn cabin. We hadden ondertussen al best wat leuke plaatjes geschoten, maar zoals gewoonlijk blijf ik altijd bezig met het opzoeken van ‘het perfecte plaatje’; daarbij had ik een andere lens/body combinatie nodig. Helaas ging dit toch niet zo soepel met alle kou en handschoentjes en liet ik een van mijn camera’s met lens zo voorover in de sneeuw ploppen. Heel bijzonder om te zien, het was ineens net of de hele camera van ijs was geworden: ijskristallen ontstonden overal. Ik had hier natuurlijk lekker de pest in, want ik had nog niet het vertrouwen dat dit helemaal goed zou komen! Het werd steeds mooier en mooier aan de lucht en daarom besloten we om nog ‘lekker’ door te fotograferen. Ik was toch wel behoorlijk geïrriteerd dat ik mijn camera had laten vallen. Hoe kon mij dat nou overkomen?! Nu was ik wel genoodzaakt om met een portretlens door te fotograferen en dat was toch een stuk pittiger dan ik had verwacht. Het liefst wil je zo veel mogelijk omgeving vastleggen, met name omdat het noorderlicht zo veel van de nachthemel kan beslaan. Dat zorgt vaak voor de mooiste foto’s.
Ook al hadden we slaaptekort en was het buiten ijs- en ijskoud, we wisten het toch tot zo’n half 2 ’s nachts uit te houden. Volgende dag dan maar even lekker uitslapen? Nee joh ben je mal! Hoe vaak kom je nou op zo’n mooie plek in het noorden van Zweden terecht! Toch maar weer het wekkertje gezet om kwart over 7 en een heerlijke hoeveelheid scrambled eggs en bacon weggewerkt voor de grote dag. Ja, want zondag zou in het teken staan van sneeuwscooters! Marc en ik zijn beide redelijke autosport fanaten, dus als je de mogelijkheid krijgt om een volledige dag op een 150pk sneeuwscooter te zitten, dan laat je dat natuurlijk niet aan je voorbij gaan. Magnus was overigens bijzonder autodidact. Alles wat deze man leek te kunnen had hij zichzelf aangeleerd en beheerste hij ook tot een onvoorstelbaar niveau. Het huis waarin ze woonden: zelf ontworpen en gebouwd. De opzwepende nummers die we te horen kregen in de auto: zelf geproduceerd. De sneeuwscooter in de garage met 400 (!!) pk: zelf volledig omgebouwd! Deze laatstgenoemde sneeuwscooter was een beetje te veel van het goede voor een paar onervaren sneeuwscooter bestuurders, maar dat neemt niet weg dat wij alsnog een vergelijkbaar-aan-een-racemotor snel apparaat onder onze billen hadden. Het plan was om een paar plekken in de omgeving op te zoeken om leuke foto’s te schieten en dan tijdens het hoogtepunt van de zon even lekker rondjes en slaloms te gaan maken op het grote bevroren meer. Wat een plezier zeg! Na al even te hebben rondgescheurd op deze brute apparaten, kregen Marc en ik een stuk meer vertrouwen in ons kunnen. Dit resulteerde in een hoop drifts en opspattend sneeuw, zie boven het resultaat! Let niet al te veel op onze outfits; het was namelijk nogal koud zo met de snelheid van de apparaten. We hadden beiden thermo ondergoed, 3 thermoshirts + trui, ski jas en -broek, buff en sjaal, onder- en overhandschoenen en een gevoerd overall aan.. Geen seconde heeft de kou vat op ons kunnen krijgen.
Ik had vooraf al goed rekening gehouden met het sneeuw scooteren, dus ik had mijn allergrootste telelens meegenomen voor goede actiefoto’s (Sony 100-400mm). Het was een werkelijk genot om om de beurt met Marc een beetje als idioten rond te scheuren en foto’s van elkaar te maken. Nog leuker was dat zelfs Magnus het ook helemaal prachtig vond en zijn allermooiste lens mee had (Sony 400mm F2.8). De kenners zullen het wel herkennen: dit is de lens der lenzen, gemaakt voor het maken van echte hardcore sportfoto’s. Bij terugkomst stond er weer een geweldig maal op ons te wachten: rendier wraps deze keer! Keer op keer werden we weer positief verrast over wat er steeds op ons pad kwam.
Maar daar hield het niet op. Bij onze cabin stond ook een hout gestookte sauna inclusief uitzicht over het meer en noorderlicht: een uitzonderlijke manier om even onze rust te pakken. Als de vreemde lui die Marc en ik ook zijn, vonden we het nodig om de fascinerende Noordelijke traditie voort te zetten en direct uit de sauna poedelnaakt de diepe verse sneeuw in te duiken. Eventjes goed je lichaam resetten..
Foto @hexashots
Na het bijkomen van de shock zouden we weer een uitstapje doen met de sneeuwscooters, ditmaal in het volledige donker. De berg naast het dorpje waar we ’s ochtends al heen waren geweest gaf een prachtig beeld over de gehele omgeving. Vanaf hier wilden we nu een gave foto van de omgeving, het noorderlicht en de sneeuwscooters maken. Op weg naar de top gebeurde echter het volgende: terwijl we over het krappe, hobbelige en bochtige pad –wat zich ongeveer tot een tunnel had gevormd vanwege de zwaar besneeuwde bomen die zich over het pad bogen- de berg beklommen met de sneeuwscooters, sprong ineens een tweetal herten vanuit het niets op ons pad. We gingen als een treintje over het pad: Magnus met de herten in de schijnwerpers voorop, toch wel een kilometer of twee. Alsof ze ons de weg wilden wijzen naar het mooiste plekje van de omgeving. Op dat moment was het gewoon Magnus proberen bij te houden en zorgen dat we niet in de diepe, losse sneeuw terecht kwamen met onze sneeuwscooters en bovenal zorgen dat onze mond niet te ver open stond van verbazing! Zoiets had ik zo graag willen vastleggen, maar op de scooter blijven zitten was al een groot genoege opgave.
De volgende ochtend wilden we wederom vroeg op pad om nog wat mooie gebieden vast te leggen op weg naar de luchthaven. Omdat veel van de prachtig dik gepoederde bomen van de heenweg nu toch ‘kaal’ waren geraakt door de sterke wind die nacht, besloten we toch maar lekker rustigjes aan naar de luchthaven van Kiruna door te gaan. Op dit vliegveld gaat het echter allemaal even anders. Naast een (bescheiden) autoparking hebben ze er een plek waar je je sneeuwscooter kan neerzetten. Maar nog leuker was wel de ‘sledehond parkeerplaats’! Waar je dus je hele roedel husky’s met slee kon stallen als je iemand moest ophalen. Moet je nagaan, zo diep in de Arctic circle zaten we dus. De vlucht terug was er overigens ook weer eentje voor in de boeken. Nadat we nog een zak traditioneel Zweeds snoep meekregen van Magnus werden we de gehele vlucht getrakteerd op een fantastische zonsondergang.
118 Uur van huis weg, 18 uur slaap gedurende deze 118 uur, een geheugenkaart die ik met mijn leven zou verdedigen en een zak vol met unieke ervaringen: het was een erg bijzonder tripje om op terug te kijken. Magnus & Elina, ongelofelijk bedankt voor jullie indrukwekkende gastvrijheid. Jullie hebben ervoor gezorgd dat ik het mooiste weekend van mijn leven heb beleefd. Voor (nog) wat meer foto’s van deze trip, kijk ook vooral even op mijn instagram @Hexashots! Schroom niet om een berichtje te sturen als je nog wat meer wilt weten van deze reis!
Magnus en Eline hebben inmiddels een 2e cabin bijgeplaatst midden op het bevroren meer, met een aaneengesloten sauna om nog meer gasten te kunnen voorzien van een droomreisje. Poeh, je zal maar dagelijks mensen mogen begeleiden met het beleven van onvergetelijke momenten. Ze hebben ook samen al een prachtig instagram account opgebouwd @auroralakelapland, waar alle avonturen van hun gasten op worden gedeeld. Magnus heeft zelf ook een voortreffelijke feed @winbjorkphoto waar veel van de foto’s van de fotografie reisjes op worden gedeeld.
Dit vind je misschien ook leuk
Geweldige blog, met fantastische foto’s. Een lees/ kijk genot.