Museumtuinen Europa – 8 tuinen om te ontdekken

door | jan 23, 2022 | Europa, Kunst & Cultuur, Natuur

Denk je aan een museumtuin, dan gaan je gedachten waarschijnlijk al snel richting de Veluwe. Het Kröller-Müller Museum heeft dan ook één van de grootste beeldentuinen in Europa. Met ruim 160 sculpturen van beeldbepalende kunstenaars is je bezoek als kunstliefhebber aan Otterlo sowieso geslaagd. Maar waar vind je dan nog andere museumtuinen om intens van te genieten? We geven je graag meerdere tips.

1. Museumtuin Les Jardins d’Étretat

Toen ik afgelopen zomer ontdekte dat onze Airbnb zich op nog geen een steenworp afstand bevond van Les Jardins d’Étretat, snap je dat ik als fervent museummeisje een bezoek moest brengen aan deze museumtuin. Flanerend door de florerende tuin passeerde ik de fijne kunstwerken. Ik kan er niet omheen dat dit open-air museum met contemporary art niet mag ontbreken op je wishlist voor een roadtrip door Normandië!

Museumtuinen in Europa: Les Jardins d'Étretat

Merci, Madame Thébault

In 1905 besloot de Franse actrice Madame Thébault een tuin aan te leggen op de top van de Amont-klif. De tuin moest het werk van Claude Monet weerspiegelen, met avant-garde elementen en een vleugje impressionisme. Madame Thébault was een vriend van Claude Monet, die in het kustplaatsje Étretat (die je dan weer kunt kennen uit de Netflix serie Lupin) vele uren aan zijn doeken werkte. Het is dan ook niet gek dat de twee artistieke personen elkaar wederzijds inspireerden. Het  adembenemende uitzicht vanuit de tuin op La Manche en de kliffen van Étretat inspireerde overigens niet alleen Claude Monet. Ook andere beroemde schilders als Jean-Baptiste Camille Corot, Eugène Delacroix, Edouard Manet en Vasily Polenov kwamen hier graag werken. 

En zo strekt de neo-futuristische tuin zich ruim 100 jaar later nog steeds uit over de kliffen van de Albastenkust in Normandië. Een kunstzinnige speeltuin waar de weelderig vormgegeven tuin, architectuur en hedendaagse kunst prachtig met elkaar samensmelten.

2. Le Jardin de Monet in Giverny

Diezelfde zomer had ik de smaak te pakken. Die museumtuin op de kliffen bij Étretat smaakte naar meer. En dan met name meer Claude Monet. Kun jij je nog de mooie tentoonstelling in Kunstmuseum Den Haag herinneren? Ik weet niet hoe het met jou zit, maar sindsdien stond een bezoek aan het huis én de tuinen van Claude Monet hoog op mijn wishlist. Dus toen ik in Normandië op vakantie was, het plaatsje Giverny op de kaart ontdekte en je dan vervolgens bedenkt dat de Franse schilder en het impressionisme onlosmakelijk verbonden zijn met Normandië, greep ik de kans natuurlijk met beide handen (stevig aan het stuur, het blijft Frankrijk hé) om Le Jardin de Monet te bezoeken.

Museumtuinen in Europa: Le Jardin de Monet in Giverny

De waterlelies van Monet

In het huis in Giverny heeft de wereldberoemde kunstenaar 43 jaar lang gewoond, van 1883 tot zijn dood in 1926. De Fondation Monet heeft zich ten doel gesteld om de herinnering én het erfgoed van Claude Monet in ere te houden. En met succes. Je proeft de bijzondere sfeer, vlinders fladderen voorbij, tuiniers zijn druk in de weer, zelfs door je mondkapje ruik je de vele flora en met een beetje geluk staan de beroemde waterlelies in de tuin van de schilder in bloei. Hier schilderde Monet. In zijn tuin met Japanse sferen. Hier bracht hij zijn tijd door. Gewoon in zijn eigen achtertuin.

Wist jij dat hij zijn waterlelies zelf kweekte? Met een passie voor tuinieren was hij gek op alles wat groeide en bloeide. Tijdens mijn bezoek snap ik maar al te goed dat hij geïnspireerd werd door de fascinerende kleuren in zijn tuin. Zo creëerde hij zijn eigen paradijs, vol met kleur en licht… om vervolgens die prachtige schilderijen te creëren die iedere kunstliefhebber uit duizenden herkent!

Museumtuinen in Europa: Le Jardin de Monet in Giverny

3. Middelheimmuseum in Antwerpen

Iets dichter bij huis én prima te combineren met een stedentrip naar Antwerpen: het Middelheimmuseum. Op benerwegvan.nl kun je al vele tips vinden om van jouw stedentrip naar Antwerpen een onvergetelijke ervaring te maken. En wat mij betreft is het Middelheimmuseum een mooie aanvulling die niet op dat lijstje niet mag ontbreken. 

Ook op deze plek gaan kunst en natuur samen hand in hand. Tussen de landschapskunst vind je hier een overzicht van meer dan honderd jaar beeldhouwkunst én vinden er met grote regelmaat bijzondere solo- en groepstentoonstellingen plaats (een herhaalbezoek is daarmee dan ook zeker geen straf). (Beeld Ans Brys)

The Future Should Always Be Better Middelheim Museum Antwerpen

Door naar de artiesteningang

Eén van de conceptuele installaties in de museumtuin van het Middelheimmuseum zou je wellicht kunnen kennen. Met de spraakmakende ‘Artiesteningang’ brengt kunstenaar John Körmeling architectuur en beeldende kunst vloeiend samen. Hij gaat graag aan de haal met de (opgelegde) regels van ruimtelijke ordening, waardoor er heerlijke humoristische en ironische werken als deze ontstaan. En wie goed kijkt, ontdekt op de luifel de namen van de kunstenaars die in het museum met een werk vertegenwoordigd zijn.

John Körmeling, Artiesteningang, 2004-2012 © John Körmeling - Photo: Joris Casaer
John Körmeling, Artiesteningang, 2004-2012 © John Körmeling – Photo: Joris Casaer

Van biënnale naar permanent museum

Vul je longen met de frisse natuurlucht, terwijl je over de brug van Ai Weiwei loopt. Om vervolgens nog meer toppers van Henry Moore, Auguste Rodin, Panamarenko en Erwin Wurm tegen te komen. Het beeldenpark is ontstaan uit de ‘Biënnale Middelheim’, die vanaf 1951 iedere twee jaar in het park georganiseerd werd. Na 20 edities van deze beeldententoonstelling besloot men in 1989 een andere manier te kiezen om de beeldenverzameling aan te vullen en kreeg het Middelheimmuseum een permanente plek in het Nachtegalenpark in Antwerpen.

Ai Weiwei, The Bridge Without a Name, 2012 © Ai Weiwei - Photo: Joris Casaer
Ai Weiwei, The Bridge Without a Name, 2012 © Ai Weiwei – Photo: Joris Casaer

Culturele reistip: Ontdek Brugge op een unieke manier tijdens de Triënnale

4. Louisiana Museum of Modern Art

Door naar Denemarken. Want daar kun je het Louisiana Museum of Modern Art vinden, het belangrijkste museum voor moderne kunst in Denemarken. In 1958 opende het museum haar deuren in het plaatsje Humlebæk aan de oevers van de Sont, ongeveer 35 kilometer ten noorden van Kopenhagen. Gehuisvest in een negentiende-eeuws landhuis, vroeg de tuin óók om bijzondere kunst. Dat klinkt allemaal heel idyllisch. En dat is het ook.

Museumtuin van Louisiana Museum of Modern Art
The Sculpture Courtyard with a sculpture of Dan Graham ‘Square Bisected by Curve’ 2008.
Acquired with funding from Nørgaard paa Strøget.
Photo: Kim Hansen
Credit: Louisiana Museum of Modern Art

De perfecte landschapsetting

In de afgelopen decennia zijn er geleidelijk steeds meer ruimtes bij gebouwd, deels ook ondergronds. En wanneer je als bezoeker door de verschillende niveaus van het museum loopt, kijk je steeds weer uit op het wereldberoemde beeldenpark, inclusief het water van de Sont. Initiatiefnemer van Louisiana Museum of Modern Art Knud W. Jensen (1916-2000): “Each work demands to be seen without too much competition from other works of art and without a restrictive landscape setting”.

45 Sculpturen in de beeldentuin

Wat mij betreft is deze missie meer dan geslaagd! Want de 45 sculpturen die de beeldentuin sieren, gaan als een labyrint perfect op in het landschap, om tegelijkertijd de interactie aan te gaan met jou als bezoeker. Zo kun je er sculpturen vinden van onder andere Richard Serra, Henry Moore en Alexander Kalder, waarbij het lijkt alsof deze kunstwerken er altijd al hebben gestaan. Alles klopt, met het landhuis als kloppend hart van dit sprookjesachtige museumparadijs.

Beeldentuin Louisiana Museum of Modern Art
The Sculpture Park
Photo: Kim Hansen
Credit: Louisiana Museum Of Modern Art

Anders dan de naam doet vermoeden heeft dit museum overigens niets te maken met één van de staten in Amerika. De naam is bedacht door de eerste eigenaar van het landgoed, de Koninklijke jachtopziener Alexander Brun; hij vernoemde in 1855 het landhuis naar zijn drie achtereenvolgende echtgenotes, die allen de naam Louise droegen.

5. Giardino dei Tarocchi in Toscane

Last but not least: Giardino dei Tarocchi (of: Tarot tuin). Deze beeldentuin ligt in het piepkleine dorpje Pescia Fiorentina, langs de zuidelijke grenslijn van Toscane. Zoals de Spaanse wereldstad Barcelona Park Güell heeft, mag Giardino dei Tarocchi met recht dé trots van mozaïeksculpturen in Italië genoemd worden. Maar dan wel in een iets andere setting; het dorpje Pescia Fiorentina telt namelijk maar 29 inwoners. Toch maakt de Tarot tuin een bezoek aan dit dorp meer dan waard en mag je dit bijzondere park met kleurrijke en surrealistische beelden tijdens je roadtrip door Toscane eigenlijk niet overslaan.

Grote Arcana
De vergelijking met Park Güell komt overigens niet zomaar uit de lucht vallen. Want wanneer de Frans-Amerikaanse beeldhouwster Niki de Saint Phalle in 1955 een reis maakt door Spanje, maakt ze kennis met het werk van Antoni Gaudí. Ze raakt volledig in de ban van Park Güell en de wens om zélf zo’n beeldentuin te creëren, werd geboren. In 1974 gaat die wens in vervulling, wanneer er twee broers een deel van hun land beschikbaar stellen. En – zoals de naam al doet vernomen – is dit beeldenpark gebaseerd op de zogeheten Grote Arcana, de 22 occulte kaarten van het Tarot-spel.

Niki’s Nana’s
De naam Niki de Saint Phalle zou je wellicht kunnen kennen van een recente solotentoonstelling in Beelden aan Zee (2019/2020), waar een aantal van haar beroemde Nana’s te zien waren. De enorme sculpturen in haar Tarot tuin zijn dan ook een feest van herkenning. Waarbij het heuvelachtige landschap de perfecte plek blijkt om materialen als keramiek, mozaïek en kostbaar glas te mixen met de natuur. Ook de organische vormen van Niki’s veelkleurige sculpturen blenden prachtig in de omgeving, sommige zelfs bijna 22 meter hoog.

Met de verwerkelijking van haar fantasietuin kwam voor de beeldhouwster een levenswens in vervulling. Na de dood van de kunstenares is het beeldenpark opgegaan in een privéstichting (Fondazione Il Giardino dei Tarocchi), die de museumtuin in de zomermaanden openstelt voor het publiek.

6. Domaine de Kerguéhenne – Bretagne

Ik had er nog nooit van gehoord en dat is jammer, want dit is liefde op het eerste gezicht. Een kasteel met 180 hectare aan park eromheen. In dat park bevinden zich minstens 20 beelden. Noem het beelden, ik noem het landschapskunst. De bedoeling van elke van deze kunstwerken is om ze onderdeel te maken van de natuur. De beelden hebben ieder hun eigen verhaal, maar nog leuker is om er je eigen verhaal bij te bedenken. Een magische plek die balanceert op de grens van kunst en natuur.

Op het terrein is er plek voor artists in residence die er 3 maanden verblijven alvorens ze hun kunstwerk tot uuitvoering brengen en dat levert de mooiste kunstwerken op. Alleen voor een wandeling door de gehele tuin kan je makkelijk een dag inplannen. Voeg daar een hike van 3km om het meer aan toe en een lunch in het café en je hebt de perfecte dagbesteding. Kinderen rennen hier door het bos op zoek naar het volgende kunstwerk die de fantasie zal aanwakkeren.

In het 18e eeuws kasteel zelf zijn er wisselende exposities. Maar de voornaamste reden dat je ook zeker binnen even moet rondkijken is de vaste colllectie van de Bretonse schilder Tal Coat. De komende tijd wordt de tuin volledig gerenoveerd tot een originele kasteeltuin. Ik heb er bewust voor gekozen niet alle beelden te bekijken, zodat er een reden is om terug te komen naar deze fantastische plek. Lees meer over onze roadtrip van kust naar kunst in Bretagne.

De mooiste nationale parken van Europa

7. Museumeiland Biesbosch

Wist je dat de Biesbosch ook over een prachtige museumtuin beschikt, sterker nog, een museumeiland. Lees meer in ons blog over de Biesbosch.

8. Les Jardins de Marqueyssac – Dordogne

De Tuinen van Marqueyssac (Les Jardins de Marqueyssac) zijn een van de meest iconische en pittoreske tuinen van Frankrijk, gelegen in de regio Dordogne. Deze historische tuinen, die zich uitstrekken over een kalkstenen klif, bieden een spectaculair uitzicht op de vallei van de rivier de Dordogne en de omliggende middeleeuwse dorpen.

Er zijn meer dan 150.000 handgesnoeide buxusstruiken, wat zorgt voor een uniek en sprookjesachtig landschap. De tuinen hebben meer dan 6 kilometer aan kronkelende wandelpaden die bezoekers door de prachtig onderhouden landschappen leiden, langs watervallen, rotsformaties, en panoramische uitkijkpunten. Een van de hoogtepunten is het Belvédère, een panoramisch uitkijkpunt dat 130 meter boven de rivier de Dordogne ligt. Vanaf hier heb je een schitterend uitzicht over de vallei en de omliggende dorpen zoals La Roque-Gageac.

Daarnaast kun je het kasteel bezoeken, een skelet van een dinosaurus en meerdere diorama’s. Wil je er langer blijven? Schuif dan aan op het terras voor lunch met uitzicht, of bestel een crêpe iets verderop in de tuin.

Leestip over museumtuinen Europa

Kun je geen genoeg krijgen van alle museumtuinen? Bestel dan het boek ‘Beeldenparken – Kunst En Natuur In Europa Een Gids’ door Jimena Blázquez Abascal. De gids bevat een selectie van 131 (!) kunst- en natuurparken en beeldentuinen in zeventien verschillende landen (waaronder zes in Nederland), inclusief prachtige foto’s.

0 reacties

Een reactie versturen

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *